Thế giới đang trải qua sự thiếu hụt chip máy tính do liên quan đến hàng loạt các vấn đề bao gồm: đại dịch COVID-19 trên toàn cầu, chiến tranh thương mại, hỏa hoạn, hạn hán và bão tuyết. Nó trùng hợp với khoảng thời gian nhu cầu chip tăng vọt chưa từng có.

Chi phí và khó khăn trong việc sản xuất chip đã thúc đẩy sự phụ thuộc trên toàn thế giới vào hai cường quốc châu Á - Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan và Công ty Điện tử Samsung của Hàn Quốc. Thêm vào đó, căng thẳng Mỹ-Trung gia tăng khiến chip càng trở nên khan hiếm. Hàng trăm tỷ đô la sẽ được chi tiêu trong những năm tới trong cuộc chạy đua toàn cầu để mở rộng sản xuất, với những tác động về địa chính trị cũng như kinh tế.

1. Tại sao có sự thiếu hụt chip trên toàn cầu?

Xu hướng khan hiếp chip ảnh hưởng đến chuỗi cung cầu trên toàn thế giới. Nhiều nhà sản xuất thiết bị công nghệ buộc phải cắt giảm sản lượng và không cung cấp đủ hàng hóa cho các khách hàng toàn cầu. Hãy cùng nhìn nhận các tác động ảnh hưởng đến sự thiếu hụt này.

* Xu hướng work home: Đại dịch COVID-19 buộc người lao động, học sinh... phải làm việc và học tại nhà, hạn chế sự hiện diện ở nơi đông người. Điều này đã đẩy nhu cầu chip vượt quá mức dự kiến ​​trước đại dịch. Bằng chứng là sự tăng trưởng doanh số bán máy tính xách tay tăng lên mức cao nhất trong một thập kỷ. Thiết bị kết nối mạng gia đình, webcam và màn hình đã được cài đặt sẵn khi làm việc và học tập tại nhà. Doanh số bán hàng cũng tăng vọt đối với các thiết bị gia dụng từ TV đến máy lọc không khí, tất cả đều đi kèm với chip tùy chỉnh.

* Dự báo dao động: Các nhà sản xuất ô tô cắt giảm đáng kể do bị từ chối vì các nhà sản xuất chip đang căng thẳng cung cấp cho những gã khổng lồ về máy tính và điện thoại thông minh như Apple Inc.

* Dự trữ: Các nhà sản xuất PC bắt đầu cảnh báo về nguồn cung khan hiếm vào đầu năm 2020. Sau đó, vào khoảng giữa năm, Huawei Technologies Co. - nhà sản xuất điện thoại thông minh Trung Quốc cũng thống trị thị trường toàn cầu cho thiết bị mạng 5G - bắt đầu tích trữ hàng tồn kho để đảm bảo có thể tồn tại ở Mỹ. Các biện pháp trừng phạt đã được thiết lập để cắt khỏi sự phụ thược vào các nhà cung cấp chính. Các công ty khác cũng làm theo, hy vọng giành được thị phần từ Huawei và nhập khẩu chip của Trung Quốc đã tăng lên gần 380 tỷ USD vào năm 2020, tăng từ 330 tỷ USD vào năm trước.

* Thảm họa: Một đợt rét đậm vào tháng Hai ở Texas đã dẫn đến mất điện khiến các nhà máy bán dẫn tập trung xung quanh Austin phải đóng cửa; vào cuối tháng 3 trước khi các cơ sở của Samsung ở đó hoạt động trở lại bình thường. Một nhà máy ở Nhật Bản do Renesas Electronics Corp., nhà cung cấp chip ô tô lớn điều hành, đã bị hư hại do hỏa hoạn hồi tháng 3, làm gián đoạn hoạt động sản xuất trong nhiều tuần. Và Đài Loan phải hứng chịu đợt hạn hán tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ, làm dấy lên lo ngại rằng ngành sản xuất có thể bị ảnh hưởng.

2. Trung Quốc chạy đua mua chip máy tính sản xuất tại Đài Loan trong cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung.

Xuất khẩu của Đài Loan đang tăng vào thời điểm nền kinh tế thế giới đang thu hẹp vì đại dịch COVID-19. Các chuyên gia cho rằng bước nhảy vọt này rất có thể là kết quả của việc gia tăng đơn đặt hàng từ các doanh nghiệp công nghệ ở Trung Quốc đại lục. Các công ty công nghệ Trung Quốc đang mua chip máy tính, hoặc chất bán dẫn, sản xuất tại Đài Loan.

Các nhà máy ở Đài Loan sản xuất một số chip máy tính hàng đầu thế giới. Nhưng trong suốt 4 năm qua, Đài Loan đã thúc đẩy các công ty ít phụ thuộc hơn vào thị trường Trung Quốc.

Giờ đây, Trung Quốc muốn phát triển công nghệ viễn thông mới nhất, được gọi là 5G và tham vọng trở thành một thế lực mạnh mẽ trong lĩnh vực công nghệ trên toàn thế giới.

Đài Loan sản xuất chất bán dẫn cấp cao nhất và khó có khả năng từ bỏ vị trí dẫn đầu trong lĩnh vực này. Thiết bị công nghệ là mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Đài Loan sang Trung Quốc. Các sản phẩm công nghệ thông tin và truyền thông chiếm một nửa tổng kim ngạch xuất khẩu của Đài Loan.

Cơ quan Thông tấn Trung ương do chính phủ hỗ trợ của Đài Loan cho biết dữ liệu xuất khẩu cho thấy “các chuyến hàng gấp rút” từ Đài Loan đến từ hai công ty lớn của Trung Quốc là Huawei Technologies và nhà máy sản xuất chip lớn nhất Trung Quốc, Semiconductor Manufacturing International Corporation.

Công ty TNHH Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC) là nhà sản xuất chip theo hợp đồng lớn nhất thế giới. Từ tháng 7 đến tháng 9 năm 2020, 22% số tiền TSMC có được đến từ Trung Quốc.

Brady Wang làm việc cho bộ phận kinh doanh tình báo thị trường Counterpoint Research tại Đài Bắc cho biết: “Rất nhiều hàng hóa đang được bán ở Trung Quốc vì Trung Quốc thực sự đang tích trữ hàng tồn kho…”

Wang cho biết lý do của động thái này là do tình trạng quan hệ giữa Trung Quốc và Mỹ. Hai bên đã tham gia vào một cuộc tranh chấp thương mại trong hơn ba năm. Chính phủ Hoa Kỳ cũng coi Huawei là một mối đe dọa an ninh.

“Lý do cho việc tích trữ là tình trạng gần đây của quan hệ Trung-Mỹ - không chỉ Huawei”. Các doanh nghiệp Trung Quốc thường tìm đến Thung lũng Silicon của California để tìm kiếm công nghệ mới nhất.

Các công ty công nghệ Trung Quốc đang cố gắng ít phụ thuộc hơn vào các nhà cung cấp và ý tưởng từ nước ngoài. Họ mô tả đây là một động thái hướng tới sự tự lập. Cuối cùng, Trung Quốc hy vọng rằng họ có thể tạo ra mọi thứ họ cần trong biên giới của mình. Tuy nhiên, tự lực từ Trung Quốc không có nghĩa là hoàn toàn tự lực bởi vì họ chưa sẵn sàng và điều đó sẽ thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn ở Đài Loan phát triển hơn nữa.